Matthew
Trần:
Bài tham khão kũa tác zã Phương Thũy .. đọc thấy
koai bộ được.
MT
Một đường lối tôn giáo mới ở trong
nước?
LGT: Năm nay, vào
dịp Lễ Giáng Sinh, Ban
Tôi Giáo Chính Phủ đã
cho phổ biến bài phân tích có tựa đề là “Lễ Giáng sinh và sự
dung hoà tôn giáo của người Việt” của tác giả
Phương Thuỷ nói về sự hòa đồng và vai trò của tôn giáo tại Việt Nam. Chúng tôi
thấy đây là một bài phân tích khá khách quan và sâu sắc, chúng ta chưa hề thấy
kể từ khi Đảng CSVN lên nắm chính quyền từ 1954 đến nay. Phải chăng đây là một
hướng đi mới mà nhà cầm quyền đã tìm thấy? Chúng tôi xin phổ biến nguyên văn
bài này như một tài liệu tham khảo.
Lữ Giang
Lễ Giang Sinh
và sự dung hoà tôn giáo của người Việt
(Con cáo gỉa giọng con cừu)
Phương Thuỷ
Trong một số năm trở lại đây, cứ đến đầu tháng 12 khắp nơi trong
thành phố Hà Nội chúng ta đều nhận thấy không khí của ngày lễ Giáng sinh đang
đến gần với khung cảnh trang trí rực rỡ, bắt mắt trên đường phố, các cửa hàng,
rồi đến dòng nhạc với những âm hưởng hòa tấu du dương.
Ngày lễ Giáng sinh không có nguồn gốc từ Việt nam, nó là ngày lễ
của những người theo Kitô giáo như: Công giáo, Tin lành. Đạo Công giáo du nhập vào Việt Nam từ năm 1533 và
đến nay đã trở thành một trong những tôn giáo có số lượng tín đồ đông đảo. Ngày nay, ở Việt Nam, dù không chính thức
nhưng Giáng sinh dần dần được coi như một ngày lễ chung, thường được tổ chức
vào tối 24 và kéo sang ngày 25 tháng 12.
Trong
những ngày này, cây thông Nôel được trang trí ở nhiều nơi bằng cây thật hay
thông nhân tạo làm bằng nhựa. Trên cây, người ta thường treo các đồ trang trí
nhiều loại nhưng thường có những cặp chuông, dây giả tuyết, những chiếc ủng,
các gói quà tượng trưng và đèn trang trí giống như các nước phương Tây... mọi
người tham dự lễ hội để biết, để hoà nhập và để tận hưởng những nét văn hoá đẹp
chứ không nhất thiết để phục vụ nhu cầu tâm linh.
Được biết lễ Giáng sinh
lần đầu tiên được tổ chức ở Việt Nam là do một người phụ nữ chủ toạ, đó là bà
Maria Mađêlêna Minh-Đức Vương Thái Phi. Bà
Minh-Đức là vợ Chúa Nguyễn Hoàng, mẹ của Hoàng Tử Nguyễn Phúc Khê, tước hiệu
Vương Phi, được đứng đầu hàng Thứ phi.
Năm 1625 đã ngoài 50 tuổi, bà gia nhập đạo Công giáo tại Thuận Hóa
do giáo sĩ Francisco di Pina rửa tội cho bà với tên Thánh là Maria Mađalêna, có
sự chứng kiến của giáo sĩ Đắc Lộ. Cuộc đời và sự nghiệp rao giảng Tin Mừng của
bà Minh-Đức đã được sử gia Phạm Đình Khiêm, một người chuyên nghiên cứu và viết
về mảng lịch sử Giáo hội Việt Nam, qua tài liệu tra cứu giá trị rất công phu,
trong đó tác giả đã cho ra mắt cuốn “Minh-Đức
Vương Thái Phi” do tủ sách Tinh Việt Văn Đoàn xuất bản năm 1957. Qua tập
sách này, ta có thể tìm hiểu và biết được dung mạo người phụ nữ đạo đức, đáng
kính này.
Bà Minh-Đức Vương Thái Phi qua đời vào năm 1649, hưởng thọ 80
tuổi, thủ tiết 36 năm, trong đó có 24 năm lo giảng đạo, làm việc tông đồ mở
mang nước Chúa để lại tấm gương nhân đức chiếu rạng khắp triều đình. Hành động
của bà ảnh hưởng lớn đến dân chúng và danh tiếng bà luôn ghi dấu trong sử sách.
Bà còn được các giáo sĩ truyền giáo coi như linh hồn của đạo Công giáo thời bấy
giờ.
Nếu như một vài năm trước đây Giáng sinh
chỉ là ngày lễ của những người theo đạo Công giáo hay Tin lành, thì hiện nay nó
đã được nhiều người chấp nhận và coi như hoạt động sinh hoạt văn hoá cộng đồng
chung, mà chủ yếu là giới trẻ. Lễ Giáng sinh ở
Việt Nam hiện nay đã trở thành một dịp sinh hoạt văn hóa cộng đồng nhộn nhịp,
những đôi tình nhân âu yếm tặng quà cho nhau, trẻ em háo hức chờ sự xuất hiện
của ông già Noel, gia đình bè bạn rủ nhau hội hè, yến tiệc, hát karaoke. Người
Việt Nam rất thích thú các ca khúc Giáng sinh. Rất nhiều người nước ngoài đón
giáng sinh tại Việt Nam và thực sự thích không khí ấm cúng, yên bình nhưng
không kém phần sôi động.
Tuy cách đón Giáng sinh của người theo đạo và không
theo đạo có những nét khác biệt, nhưng điều đó thực sư không quan trọng.
Ngày lễ Giáng sinh cũng được chào đón ở rất nhiều quốc gia trên
thế giới. Vậy điều gì đã khiến một ngày lễ của những người theo đạo Công giáo
lại trở nên phổ biến và được mọi người yêu thích tại Việt Nam như vậy?
Nhìn chung các lễ hội mang tính cộng đồng cao, sinh hoạt đơn giản,
không mang quá nhiều màu sắc tâm linh huyền bí đều được đón nhận nhanh chóng và
trở nên phổ biến. Tuy nhiên lí do khiến lễ Giáng sinh hay cũng như nhiều sinh
hoạt văn hoá khác được chào đón tại Việt Nam là từ phía con người và xã hội
Việt. Việt Nam được biết tới như một quốc gia đa dân tộc và đa tôn giáo, trong
suốt chiều dài lịch sử, trong thời bình hay trong thời kỳ chịu áp bức đô hộ
chiến tranh, nền văn hoá Việt Nam luôn vận động luônchuyển mình thích ứng nhưng “hoà nhập” mà
không hoà tan.
Tiếp nhận các sinh hoạt tôn giáo mới một cách
nhanh chóng, làm cho nó trở nên “Việt hoá” là một cái hay trong việc
hoà hợp các tôn giáo, sinh hoạt văn hoá của người Việt Nam. Tinh thần đoàn kết
tôn giáo của người dân, việc chung sống hoà bình và bao dung giữa các tôn giáo
cùng với tính nhân ái, nhân bản của con người và xã hội đã tạo ra một bức tranh
sinh động về tín ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam: thuần tuý nhưng phong phú, đan
xen nhưng không mâu thuẫn. Trong đó, văn hoá của dân tộc Việt là lớn nhất và
Phật giáo là phổ biến nhất. Trong suốt chiều dài lịch sử, dù trải qua hơn 1000
năm Bắc thuộc hay gần 100 năm Pháp thuộc, Việt Nam vẫn bảo tồn và phát triển
nền văn hoá của mình, không bị Hán hoá, không bị Tây hoá. Văn hoá Việt Nam ngày
càng phát triển trên cái gốc là
tam giáo (Nho – Đạo – Phật) và tín ngưỡng bản địa, nhờ sức sống là truyền
thống dung hoà.
Truyền thống dung hoà của người Việt được thể hiện qua nhiều
phương diện như: dung hoà, hoà
hợp với tự nhiên (hành động theo tự nhiên, không chống lại thiên
nhiên, thích nghi với tự nhiên); dung
hoà với xã hội (về mặt văn hoá tư tưởng theo nguyên tắc
"không từ chối", tiếp thu tinh hoa văn hoá của các dân tộc khác trong
quá trình giao lưu, như nhạc Chăm trong cung đình, diễn trò của Trung Quốc...; về
mặt ngôn ngữ sử dụng nhiều từ vựng gốc Môn - Khơme, Tầy Thái, Mã Lai, Hán,
Ấn Độ...; về mặt tôn giáo tiếp thu các thuyết Nho, Đạo, Phật, Công
giáo, Tin lành..., tiếp thu nhiều tư tưởng của cả phương Đông lẫn phương Tây); dung hoà với con người theo nguyên tắc dĩ hoà
vi quý, lưỡng trị, điều hoà quyền lợi.
Chính môi trường địa lý, địa vực, dân tộc
luôn có sự mở rộng, tiếp xúc, giao lưu là cơ sở để tư tưởng dung hoà xuất hiện,
phát triển, củng cố và như một nguyên tắc nền tảng cho sự tồn tại và phát triển
của Việt Nam. Tính cách chung của người Việt cũng được nhận định là
vui vẻ, cởi mở, cùng hợp tác lao động với người khác. Tư tưởng hoà hợp đã tạo
ra một không gian văn hoá, một thế sinh hoà bình, vui vẻ, ổn định cho người
dân.
Nguyên tắc "không chối từ, không kì thị"
như một công cụ hữu hiệu cho sự hoà hợp của văn hoá, tín ngưỡng tại Việt Nam. Trong nửa đầu thế kỷ XX, được kích thích bởi sự
tiếp xúc với văn hoá phương Tây, người Việt đã thu nhận những giá trị nhân văn
mới mẻ, tiến bộ của nhân loại, như tự do, bình đẳng, bác ái, nhân quyền, dân chủ. Những
giá trị này đã được chào đón nồng nhiệt bởi tinh thần dung hoà của người Việt
và bởi nó rất gần với các giá trị nhân văn cổ truyền. Cũng giai đoạn này, các
tôn giáo cũ và mới như tôn giáo dân gian, Phật giáo, Công giáo, đạo Cao đài,
Hoà Hảo... đều phát triển, các triết thuyết phương Tây đương đại như triết học
Mác, phân tâm học, chủ nghĩa thực chứng, ... du nhập vào Việt Nam rầm rộ và đa
dạng, tạo nên một diện mạo mới mẻ, đầy sức sống trong đời sống tinh thần Việt.
Đặc biệt là từ Đại hội Đảng lần thứ VI năm 1986 với nhiều cải cách và đổi mới
chính sách kinh tế, tư duy chính trị đã tạo một bước phát triển mới truyền
thống dung hoà văn hoá -tôn giáo của dân tộc, tạo điều kiện cho sự hội nhập của
các văn hoá mới.
Từ khi được truyền vào Việt Nam đến nay đạo Công giáo, Tin lành đã
có ảnh hưởng tới xã hội với sự xã hội hoá các ngày lễ Công giáo như Giáng
sinh, Phục sinh. Dù
ít hay nhiều, các ngày lễ đã góp phần làm phong phú thêm đời sống tâm linh và
sinh hoạt văn hoá của người dân. Thông
qua sinh hoạt văn hoá tâm linh cộng đồng, người dân là những người theo đạo hay
không theo đạo có dịp hiểu và đoàn kết nhau hơn, đây cũng là một cách làm tăng
cường khối đại đoàn kết dân tộc, thống nhất ý chí và nguyện vọng của người dân.
Thực tiễn văn hoá Việt Nam qua lịch sử cho
thấy, ở giai đoạn nào, triều đại nào mà tư tưởng dung hoà được duy trì và củng
cố thì giai đoạn đó, triều đại đó vững mạnh và giàu tiềm năng phát triển. Vì
vậy, cho dù trong bối cảnh toàn cầu hoá, nguy cơ mất bản sắc văn hoá dân tộc
rất lớn, nhưng việc kế thừa truyền thống dung hoà văn hoá - tôn giáo, ứng dụng
nguyên tắc này trên một tinh thần mới chính là chìa khoá vàng để nền văn hoá
Việt Nam ngày càng phát triển.
Phương Thuỷ
Không
khí Giáng sinh tràn ngập khắp mọi miền
Dân trí Những ngày này, trên khắp mọi miền đất
nước, đâu đâu cũng rực rỡ, ấm áp không khí mừng Chúa giáng sinh.
Không khí náo nhiệt đón chào Giáng sinh và mừng Năm mới đã
tràn ngập trên từng góc phố, con đường ở TPHCM.
Người dân tận hưởng
không khí an lành mùa Giáng sinh
Nhà thờ trang trí lộng
lẫy
Đường phố nhộn nhịp về
đêm
Chưa đến đêm Noel, người dân và du khách đến Đà Nẵng đã
cảm nhận không khí mùa Giáng sinh trong tiết trời se lạnh và những hoạt cảnh
cây thông Noel,
Nhà thờ chính tòa Đà
Nẵng đang được trang hoàng cho đêm Noel
Các em nhỏ được bố mẹ
dẫn đi chơi Noel sớm (ảnh: Khánh Hiền)
Từ ngày 20/12, người dân Quảng Ngãi
Khung cảnh rộn ràng
trước nhà thờ
Ghi nhận của PV Dân trí, sáng 23/12 tại TP Quy Nhơn (Bình Định)
Các nhà thờ ở phố biển
đang tất bật các công đoạn cuối trang hoàng cho mùa lễ Giáng sinh
Nhà thờ ở Quy Nhơn rực
rỡ sắc màu Giáng sinh.
Tại Gia Lai,
Hang Chúa của người dân
làng Plei Ốp
--
Thomas D. Tran
Không Nói, Không
Viết, Không Làm
những gì có lợi cho
cộng sản.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment